Binnen het NXT-team houden we wel van een beetje inspiratie, leesvoer en filmtips. Daarom vertellen we deze maand meer over het boek 21 lessen voor de 21ste eeuw van Yuval Noah Harari. Harari besteedt in dit boek aandacht aan 21 uitdagingen waar onze huidige maatschappij mee heeft te maken. Eén van deze thema’s is onwetendheid, waarbij Harari uitlegt waarom het een vergissing is om zoveel vertrouwen in het rationele individu te stellen. Een standpunt dat in eerste instantie een belediging naar de individuele mens lijkt, maar uiteindelijk vooral zorgt voor interessante inzichten.
‘Je weet minder dan je denkt’
In de eerste bladzijden van het hoofdstuk legt Harari de lezer uit hoe het kennisniveau van de wereldbevolking door de tijd heen is veranderd. Waar jagers- en verzamelaars vroeger nog zelf over veel uiteenlopende thema’s kennis bezaten (kleren maken, vuurtje stoken, konijnen vangen), zijn we in deze moderne tijd veel meer afhankelijk van de expertise van anderen. De supermarkt selecteert ons voedsel, het navigatiesysteem vertelt onze route, de kleermaker maakt onze kleding. We kunnen ons voeden, verplaatsen en kleden, zonder daar zelf expliciete kennis over te hebben. Het grootste probleem van dit alles: we hebben vaak niet door dat we als individu maar heel weinig weten. Harari refereert hierbij naar de kennisillusie van Sloman en Fernbach, waarbij we als mensen veel denken te weten, omdat we de kennis van anderen behandelen alsof die van ons is. Daarnaast begeven we ons vaak in groepen met gelijkgestemden, waardoor onze ideeën worden versterkt en bevestigd en de individuele kennis alleen maar nauwer wordt. Klassiek gevalletje ‘onbewust onbekwaam’ dus.
Implicaties
Volgens Harari is deze kennisillusie niet alleen maar slecht: “Onze afhankelijkheid van groepsdenken heeft ons oppermachtig gemaakt en de kennisillusie stelt ons in staat om door het leven te gaan zonder de hele tijd geconfronteerd te worden met de onmogelijke opgave om alles zelf te doorgronden.” Ook als adviseurs stellen we het op prijs dat we niet voor elke opdrachtgever een volledig nieuw managementmodel hoeven te ontwikkelen. Het is prettig dat we gebruik kunnen maken van bestaande kennis en expertise. Toch is er ook een groot nadeel: met ons groepsdenken en individuele onwetendheid ontwikkelen we een voorkeursstijl in denken en doen, die te eenzijdig is en niet in elke situatie past. Zoals Harari schrijft: ‘Als je een hamer in je handen hebt, ziet alles eruit als een spijker, en als je heel veel macht hebt, ziet alles eruit als een uitnodiging om je tegen aan te bemoeien.’ Hoe voorkomen we dus bij GalanNXT dat de kennisillusie ons tegenwerkt en we vast komen te zitten in onze voorkeursstijlen?
Zijn er oplossingen?
Harari stelt dat als je echt op zoek wilt naar de waarheid, je heel veel tijd nodig hebt en ook de luxe moet hebben om deze tijd te verspillen. ‘Je moet kunnen experimenteren met onproductieve gedachtegangen, doodlopende wegen verkennen, ruimte laten voor twijfel en verveling, en kleine sprankjes inzicht de tijd geven om langzaam te groeien en tot wasdom te komen.’ Ook bij GalanNXT hebben we nagedacht over hoe we om kunnen gaan met de risico’s van groepsdenken en onwetendheid. We stelden daarom drie aandachtspunten op voor ons eigen team:
Erken en accepteer de onwetendheid.
Bewustwording is essentieel. De wereld om ons heen wordt steeds complexer en sneller. We zullen moeten accepteren dat we dit als individuen niet bij kunnen houden. Dit maakt ons niet dom of incapabel, maar het is belangrijk om dit feit te beseffen. Neem is de tijd om na te denken hoe ver je komt zonder een dag je telefoon te gebruiken? Of hoe je zonder navigatiesysteem naar Ees in Drenthe moet rijden? Door in ieder geval de stap te zetten van onbewust onbekwaam naar bewust onbekwaam, voorkomen we situaties waarbij we onszelf overschatten.
Omarm de verschillen binnen je team.
Bij GalanNXT is waardering voor verschil in talent. Iedereen heeft zijn eigen perspectieven en juist de diversiteit versterkt ons. Het benutten daarvan is in de praktijk niet altijd makkelijk. Op de werkvloer zijn we vaak op zoek naar snelle besluiten of overeenstemming (groupthink). Er is geduld en durf nodig om de discussie niet te ontwijken. Dit is belangrijk als we elkaars voorkeursstijlen willen prikkelen.
Doe niks.
Tot slot haken we aan op het standpunt van Harari betreft tijd. Want hoe vaak nemen we nu echt de tijd voor twijfel en verveling? Inderdaad: te weinig. Wanneer we daadwerkelijk willen ontdekken en verkennen, zullen we dit ook prioriteit moeten geven en accepteren dat we tijd gaan verspillen. Het volgende teamoverleg misschien maar een weekje verplaatsten en ons eerst eens even een poosje vervelen?
Een keer sparren over onwetendheid en de impact daarvan op uw team of organisatie? Of juist een uurtje samen twijfelen en experimenteren? Neem contact op met één van onze adviseurs!
